Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Πρώιμη διάγνωση

Εάν όλες οι γυναίκες έκαναν τεστ Παπανικολάου και υφίσταντο ψηλάφηση των εσωτερικών γεννητικών τους οργάνων από το γυναικολόγο (πυελική εξέταση) τακτικά, οι περισσότερες προκαρκινικές καταστάσεις θα γίνονταν έγκαιρα αντιληπτές και θα θεραπεύονταν πριν ο καρκίνος αναπτυχθεί. Μ' αυτό τον τρόπο οι περισσότεροι καρκίνοι θα είχαν προληφθεί. Οποιοσδήποτε διηθητικός καρκίνος που παρουσιάζεται θα μπορούσε να βρεθεί έγκαιρα και σε στάδιο που θεραπεύεται. Σε μια πυελική εξέταση ο γιατρός εξετάζει τη μήτρα, τον κόλπο, τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, την ουροδόχο κΰστη και το ορθό. Ο γιατρός ψηλαφά αυτά τα όργανα και τα ελέγχει για κάθε διαταραχή του σχήματος ή του μεγέθους τους. Χρησιμοποιεί μητροσκόπιο για να διευρύνει τον κόλπο, έτσι ώστε να μπορεί να δει το ανώτερο τμήμα του κόλπου και τον τράχηλο.

Το τεστ Παπανικολάου (ΠΑΠ Test) είναι απλή και ανώδυνη εξέταση για την ανίχνευση ανωμάλων κυττάρων μέσα στον τράχηλο και γύρω απ' αυτόν. Η γυναίκα πρέπει να κάνει το τεστ, όταν δεν έχει έμμηνο ρΰση. Το καλύτερο διάστημα είναι 10 έως 20 μέρες μετά από την εμφάνιση της εμμήνου ρΰσης (10η-20η μέρα του κύκλου).

 

Οι περισσότερες γυναίκες με καρκίνο τραχήλου θέλουν να γνωρίζουν όσα μπορούν γύρω από την ασθένεια τους και τα περιθώρια επιλογής της θεραπείας. Έτσι, μπορούν να λαμβάνουν ενεργό μέρος στις αποφάσεις της ιατρικής φροντίδας τους. Γιατροί και άλλοι από την ιατρική ομάδα μπορούν να πληροφορήσουν για ό,τι αυτές χρειάζονται. Όταν ένα άτομο πληροφορηθεί ότι έχει καρκίνο, η φυσική του αντίδραση είναι το σοκ και το στρες. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να δυσκολέψουν την ασθενή να σκεφθεί να ρωτήσει αυτά που θέλει από το γιατρό. Συνήθως η καταγραφή των ερωτήσεων σε λίστα βοηθάει σημαντικά. Επίσης, για την απομνημόνευση αυτών που λέει ο γιατρός μπορούν να κρατηθούν σημειώσεις ή να γίνει η ερώτηση, εάν η ασθενής μπορεί να χρησιμοποιήσει μαγνητοταινία (κασετόφωνο). Μερικές ασθενείς επίσης θέλουν να έχουν μαζί τους κάποιο μέλος της οικογένειας τους ή φίλο τους, όταν μιλούν στο γιατρό, για να λάβει μέρος στη συζήτηση, να σημειώσει κάτι ή απλά να ακούσει. Οι ασθενείς δεν πρέπει να αισθάνονται ότι πρέπει να κάνουν όλες τις ερωτήσεις ή να θυμούνται όλες τις απαντήσεις σε μια συνάντηση. Θα έχουν και άλλες ευκαιρίες να κάνουν ερωτήσεις στο γιατρό, να δεχθούν εξηγήσεις και να πάρουν περισσότερες πληροφορίες. Εδώ αναφέρονται μερικές ερωτήσεις, που η γυναίκα με καρκίνο τραχήλου μπορεί να θέλει να κάνει στο γιατρό πριν αρχίσει η θεραπεία της.

 

Μέθοδοι θεραπείας

Πάρα πολΰ συχνά η αγωγή του καρκίνου του τραχήλου περιλαμβάνει εγχείρηση και ακτινοθεραπεία. Μερικές φορές χρησιμοποιείται χημειοθεραπεία ή βιολογική θεραπεία. Οι ασθενείς πολΰ συχνά θεραπεύονται από ομάδα ειδικών, που αποτελείται από γυναικολόγους - ογκολόγους και ακτινοθεραπευτές - ογκολόγους. Οι γιατροί μπορεί να αποφασίσουν τη χρήση μιας θεραπευτικής μεθόδου ή συνδυασμό τους. Μερικές ασθενείς λαμβάνουν μέρος σε κλινικές μελέτες οπότε χρησιμοποιούνται νέες μέθοδοι. Τέτοιες μελέτες σχεδιάζονται για τη βελτίωση της θεραπείας του καρκίνου.

Εγχείρηση είναι τοπική θεραπεία αφαίρεσης ανώμαλου ιστοΰ στον τράχηλο ή κοντά σ' αυτόν. Εάν ο καρκίνος είναι μόνο στην επιφάνεια του τραχήλου, ο γιατρός μπορεί να καταστρέψει τα κύτταρα με τρόπους όμοιους με εκείνους, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία προκαρκινικών αλλοιώσεων . Εάν η νόσος έχει διηθήσει βαθύτερες στιβάδες του τραχήλου και δεν έχει επεκταθεί πέραν του τραχήλου, ο γιατρός μπορεί να εκτελέσει εγχείρηση αφαίρεσης του όγκου αλλά να αφήσει τη μήτρα και τις ωοθήκες. Σ' άλλες περιπτώσεις, μια γυναίκα μπορεί να χρειάζεται υστερεκτομή ή μπορεί να διαλέξει αυτή την εγχείρηση, ειδικά όταν δε θέλει να κάνει άλλα παιδιά στο μέλλον. Κατ' αυτή ο γιατρός αφαιρεί όλη τη μήτρα και τον τράχηλο μαζί, συμπεριλαμβανομένων των σαλπίγγων και των ωοθηκών. Επί πλέον ο γιατρός μπορεί να αφαιρέσει λεμφαδένες κοντά στη μήτρα, για να διαπιστώσει εάν έχουν διηθηθεί από τη νόσο. Εδώ αναφέρονται μερικές ερωτήσεις, που η γυναίκα μπορεί να θέλει να κάνει στο γιατρό πριν από την εγχείρηση.

Ακτινοθεραπεία (ακτινοβολία), αυτή χρησιμοποιεί ακτίνες υψηλής ενέργειας για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα και να τα σταματήσει από την ανάπτυξη τους. Η ακτινοθεραπεία είναι τοπική θεραπεία όπως η εγχείρηση και μπορεί να επιδράσει μόνο στα καρκινικά κύτταρα της περιοχής που ακτινοβολείται. Η δέσμη ακτινών εκπέμπεται από μια μεγάλη συσκευή (εξωτερική ακτινοβολία) ή από ραδιενεργά υλικά που τοποθετούνται κατ' ευθείαν στον τράχηλο (ακτινοβολία με εμφύτευση). Μερικές ασθενείς υποβάλλονται και στους δύο τύπους ακτινοθεραπείας.

Γυναίκα που υποβάλλεται σε εξωτερική ακτινοθεραπεία πηγαίνει στο νοσοκομείο ή στην κλινική καθημερινά. Συνήθως οι θεραπείες διαρκούν 5 έως 6 εβδομάδες. Στο τέλος της περιόδου αυτής, η περιοχή του όγκου πολύ συχνά παίρνει μια εξαιρετική δόση ακτινοβολίας σε μπούστο. Για εσωτερική ή για ακτινοβόληση δι' εμφύτευσης, μια κάψουλα που περιέχει ραδιενεργό υλικό τοποθετείται στον τράχηλο. Το εμφύτευμα εκπέμπει καρκινοκτόνο ακτινοβολία αποκλειστικά στον όγκο, ενώ προστατεύονται οι παρακείμενοι υγιείς ιστοί. Αυτό συνήθως παραμένει στη θέση του επί 1 έως 3 μέρες και η αγωγή μπορεί να επαναληφθεί μερικές φορές 1 με 2 εβδομάδες μετά την πρώτη θεραπεία. Αυτή η αγωγή απαιτεί νοσηλεία σε νοσοκομείο.

Εδώ αναφέρονται μερικές ερωτήσεις, που η γυναίκα μπορεί να θέλει να κάνει στο γιατρό πριν από την ακτινοθεραπεία.

Χημειοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων που καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα. Συνήθως χρησιμοποιούνται όταν ο τραχηλικός καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνο ένα φάρμακο ή συνδυασμό αυτών. Αντικαρκινικά φάρμακα, που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του τραχηλικού καρκίνου, μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλέβια ή από το στόμα. Αυτές οι δύο οδοί χορήγησης αποτελούν συστηματική θεραπεία με την έννοια ότι τα φάρμακα διαχέονται διά της κυκλοφορίας του αίματος σ' όλο το σώμα.

Η χημειοθεραπεία χορηγείται κατά κύκλους (κυκλικά). Κάθε περίοδος θεραπείας ακολουθείται από περίοδο ανάρρωσης, κατόπιν άλλη περίοδος θεραπείας κ.ο.κ. Πάρα πολλές ασθενείς λαμβάνουν την αγωγή σαν εξωτερικοί ασθενείς (στο νοσοκομείο, στο ιατρείο του γιατρού ή στο σπίτι). Η γυναίκα μπορεί να χρειασθεί να νοσηλευθεί στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της θεραπείας της, ανάλογα με τα φάρμακα που της χορηγούνται και με τη γενική κατάσταση της. Εδώ αναφέρονται μερικές ερωτήσεις, που η γυναίκα μπορεί να θέλει να κάνει στο γιατρό της πριν να αρχίσει η χημειοθεραπεία.

Βιολογική θεραπεία είναι εκείνη κατά την οποία χρησιμοποιούνται ουσίες, που βελτιώνουν τον τρόπο αντιμετώπισης της νόσου μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του καρκίνου, που έχει επεκταθεί από τον τράχηλο σε άλλα μέρη του σώματος. Ο συνηθέστερος τύπος βιολογικής θεραπείας της νόσου είναι η χορήγηση ιντερφερόνης, που μπορεί να δοθεί και σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Η αγωγή αυτή μπορεί να γίνει στα εξωτερικά ιατρεία.

 

Κλινικές μελέτες

Μερικές γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου εντάσσονται στα προγράμματα θεραπείας κλινικών μελετών. Οι γιατροί εκπονούν κλινικές έρευνες, για να διαπιστώσουν εάν μια καινούρια θεραπεία είναι ασφαλής και αποτελεσματική αλλά και για να απαντήσουν σε επιστημονικά ερωτήματα. Οι ασθενείς που παίρνουν μέρος σ' αυτές τις μελέτες, μπορεί να είναι οι πρώτες που λαμβάνουν θεραπείες, οι οποίες έδειξαν καλή προοπτική κατά την εργαστηριακή έρευνα. Μερικές ασθενείς λαμβάνουν τη νέα θεραπεία, ενώ άλλες θεραπεύονται με την ήδη καθιερωμένη. Κατ' αυτό τον τρόπο οι γιατροί μπορούν να συγκρίνουν διαφορετικά θεραπευτικά σχήματα. Ασθενείς, που λαμβάνουν μέρος σε μια μελέτη, συνεισφέρουν σημαντικά στην ιατρική επιστήμη και μπορεί να έχουν την ευκαιρία να ωφεληθούν από βελτιωμένες μεθόδους θεραπείας. Σε πολλές κλινικές μελέτες, που αφορούν στη θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου, οι γιατροί μελετούν νέους τύπους και σχήματα ακτινοθεραπείας, νέα χημειοθεραπευτικά φάρμακα και συνδυασμούς αυτών, καθώς και συνδυασμό διαφόρων τύπων θεραπείας.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τι πρέπει να γνωρίζεις για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, Δρ Αναστάσιος Παπαδήμας, Θεσσσαλονίκη 1999