Ψυχογενής βουλιμία

Ανήκει στα ψυχικά νοσήματα (όπως και η ψυχογενής ανορεξία και η επεισοδιακή αδηφαγία). Χαρακτηρίζεται από επεισοδιακή ,ανεξέλεγκτη πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας τροφής (> 4000Κcal) και παράλογη αντισταθμιστική συμπεριφορά(πρόκληση εμέτων, λήψη καθαρτικών ή διουρητικών φαρμάκων, νηστεία, εξαντλητική σωματική άσκηση), η συνειδητοποίηση των οποίων οδηγεί σε αυτοαποδοκιμασία και κατάθλιψη.

Συγκριτικά με την ψυχογενή ανορεξία (0,5% γυναικών) είναι συχνότερη (1-3% στις γυναίκες),προσβάλει άρρενες και θήλεις σε αναλογία 1:5, εκδηλώνεται λίγο αργότερα (15-20) και είναι ηπιότερη . Η συχνότητά της τα τελευταία χρόνια συνεχώς αυξάνεται και η νόσος τείνει να λάβει επιδημικό χαρακτήρα. Περίπου 1/3 των ασθενών αναφέρει ιστορικό προηγούμενης ψυχογενούς ανορεξίας. .

Οι περισσότεροι ασθενείς ,παρά τη βουλιμία τους, διατηρούν περίπου φυσιολογικό σωματικό βάρος. Η μαλακή υπερώα μπορεί να εμφανίζει διαβρώσεις και η ραχιαία επιφάνεια των άκρων χεριών εκδορές από την προσπάθεια πρόκλησης εμέτων( σημείο Russell). Η αδαμαντίνη μπορεί να έχει διαβρωθεί κατά τόπους και οι παρωτίδες να είναι διογκωμένες και να φλεγμαίνουν από το γαστρικό υγρό που παλινδρομεί (προκλητοί έμετοι). Οι ασθενείς εμφανίζουν συχνά οισοφαγίτιδα. Σπάνια, κατά την προσπάθεια να προκληθεί έμετος μπορεί να συμβεί ρήξη του οισοφάγου ή του στομάχου. Οι ασθενείς που χρησιμοποιούν συχνά σιρόπι ιπεκακουάνας, καθαρτικά ή διουρητικά, μπορεί να παρουσιάσουν βαριές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως μυοκαρδιοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια και παρετικό έντερο. Οι γυναίκες εμφανίζουν ολιγομηνόρροια ή ανώμαλη έμμηνη ρύση.

 

Η διάγνωση

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με τα κλινικά κριτήρια που έχει διατυπώσει η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία. Κριτήρια της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (1994) για την διάγνωση της ψυχογενούς βουλιμίας.

Α. Υποτροπιάζοντα επεισόδια ανεξέλεγκτης τροφής, που έχουν τα ακόλουθα δύο χαρακτηριστικά

Α1. Κατανάλωση τροφής σε συγκεκριμένο περιορισμένο χρόνο (π.χ. δύο ώρες) και σε ποσότητα αναμφιβόλως μεγαλύτερη από αυτήν που θα μπορούσε να καταναλώσει «φυσιολογικά» κάποιος στον ίδιο χρόνο και κάτω από ανάλογες συνθήκες.

Α2. Συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι δεν υπόκειται σε έλεγχο το ποσό τροφής που προσλαμβάνεται κατά τη διάρκεια του επεισοδίου(π.χ. η επίγνωση ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να ελέγξει τι ποσό να τρώει).

Β. Υποτροπιάζουσα παθολογική συμπεριφορά (π.χ. πρόκληση εμέτων, λήψη καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμάκων, διενέργεια υποκλυσμών, δίαιτα ή υπερβολική άσκηση) με σκοπό την αποφυγή πρόσληψης βάρους.

Γ. Οι δύο διαμετρικά αντίθετες συμπεριφορές πρέπει να εκδηλώνονται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες.

Δ. Δυσανάλογη εξάρτηση του αισθήματος αυτοεκτίμησης από το βάρος σώματος και τη γενικότερη σωματική εμφάνιση.

 

Η Πορεία

Η πορεία και η τελική έκβαση της ψυχογενούς βουλιμίας είναι λιγότερο γνωστές από ό, τι της ψυχογενούς ανορεξίας. Υπολογίζεται ότι μόνο το 1/6 των ασθενών υποβάλλεται σε θεραπεία. Ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται στενά, τουλάχιστον ανά δεκαπενθήμερο, μήπως εμφανίσει αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές διαταραχές και μήπως εκδηλώσει τάση αυτοκτονίας, που ευτυχώς δεν είναι συχνή.

 

Η Θεραπεία

Θεραπεία εκλογής είναι η ψυχοθεραπεία που γίνεται σε ατομική ή ομαδική βάση. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα βοηθούν στον περιορισμό της συχνότητας της αδηφαγίας, μόνο όμως για όσο διάστημα λαμβάνονται. Με το συνδυασμό ψυχολογικής υποστήριξης και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων επιτυγχάνεται καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα στο 50-70% των ασθενών.

 

Χρυσή Δ. Σπάρταλη
Παιδίατρος

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Παιδιατρική Ν. Ματσιανιώτης, Θ. Καρπάθιος και συνεργάτες. Walsh BT, Devlin MJ, Eating disorders: Progress and problems. Science 1998; 280: 1387-90