Κατάθλιψη στην Τρίτη Ηλικία
Έχετε κατάθλιψη;
Πώς καταλαβαίνετε ότι πάσχετε από κατάθλιψη; Δύο είναι οι ενδείξεις που χαρακτηρίζουν την κατάθλιψη. Μία από αυτές είναι η απώλεια ενδιαφέροντος για τις απλές καθημερινές δραστηριότητες. Η άλλη είναι η κακή διάθεση, που συνοδεύεται από αισθήματα λύπης, αδυναμίας και απελπισίας και η οποία διαρκεί από δύο εβδομάδες και πάνω. Όπως προαναφέρθηκε, όσοι πάσχουν από κατάθλιψη νιώθουν παράλληλα και άγχος.
Για να διαγνώσει ο γιατρός κατάθλιψη, πρέπει να υπάρχουν και άλλες ενδείξεις και συμπτώματα τις περισσότερες ώρες της ημέρας, καθημερινά σχεδόν και για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται προβλήματα μνήμης και αδυναμία συγκέντρωσης, διαταραχές ύπνου, σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους, κόπωση, σκέψεις θανάτου, αναστάτωση και έλλειψη ενδιαφέροντος για σεξουαλική δραστηριότητα.
Άλλα σωματικά συμπτώματα που συνδέονται με την κατάθλιψη περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, δυσκοιλιότητα, διάρροια, πόνο στην κοιλιακή χώρα και γενικά διάφορους πόνους. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη δείχνουν κουρασμένοι και μιλούν χαμηλόφωνα και αργά, σαν να δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν τη δύναμη τους στην ομιλία. Εάν νιώθετε ότι εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο πάσχετε από κατάθλιψη, το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε για το αν θα πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια γιατρού. Απαντήστε θετικά ή αρνητικά στις ερωτήσεις, ή εάν ενδιαφέρεστε για την υγεία του αγαπημένου σας προσώπου, ενθαρρύνετε τον/την να απαντήσει το ερωτηματολόγιο:
- Είστε σε γενικές γραμμές ικανοποιημένος με τη ζωή σας;
- Έχετε πάψει να ασχολείστε με αρκετές από τις δραστηριότητες και τα ενδιαφέροντα σας;
- Νιώθετε ότι η ζωή σας είναι άδεια;
- Βαριέστε όλο και πιο συχνά;
- Γενικά έχετε καλή διάθεση;
- Φοβάστε ότι κάτι άσχημο θα σας συμβεί;
- Γενικά νιώθετε ευτυχισμένος;
- Νιώθετε συχνά αβοήθητος;
- Προτιμάτε να μένετε σπίτι από το να βγαίνετε έξω και να ασχολείστε με καινούρια πράγματα;
- Αισθάνεστε ότι έχετε μεγαλύτερο πρόβλημα μνήμης από άλλους ανθρώπους;
- Πιστεύετε ότι είναι θαυμάσιο να είστε ζωντανός στις μέρες μας;
- Νιώθετε ότι είστε «άχρηστος» στην κατάσταση που είστε τώρα;
- Νιώθετε γεμάτος ενεργητικότητα;
- Πιστεύετε ότι η κατάσταση σας είναι αθεράπευτη;
- Νομίζετε ότι οι περισσότεροι γύρω σας βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από εσάς;
Εάν απαντήσατε «ναι» στις ερωτήσεις 1, 5, 7, 11 και 13, μάλλον δεν πάσχετε από κατάθλιψη. Η θετική απάντηση στις περισσότερες ή όλες τις υπόλοιπες ερωτήσεις υποδηλώνει καθαρά κατάθλιψη. Μιλήστε στο γιατρό σας για τα συμπτώματα που εκδηλώνετε. Δε χρειάζεται να υποφέρετε. Όσο γρηγορότερα βρείτε βοήθεια, τόσο το καλύτερο.
Τα καλά νέα για την κατάθλιψη είναι ότι υπάρχει θεραπεία. Κατά τα είκοσι τελευταία χρόνια, η φαρμακοβιομηχανία έχει κάνει μεγάλη πρόοδο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων στις περισσότερες περιπτώσεις. Στα φάρμακα αυτά περιλαμβάνονται οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) όπως η φλουοξετίνη (PROZAC), η παροξετίνη (PAXIL), η σερτραλίνη (ZOLOFT) και η κιταλοπράμη (CALEXA). Αυτά είναι ορισμένα από τα πολυάριθμα αντικαταθλιπτικά που κυκλοφορούν στην αγορά. Η επιλογή του φαρμάκου εξαρτάται από την ασθένεια, τα συμπτώματα και το προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης.
Όπως σε όλα τα φάρμακα, υπάρχουν και ορισμένες προφυλάξεις, ιδιαίτερα μάλιστα για τους ηλικιωμένους ανθρώπους. Όσο μεγαλώνετε, τα φάρμακα αποβάλλονται από τον οργανισμό όλο και πιο αργά, γι' αυτό και θα πρέπει να λαμβάνετε μικρότερη δόση. Ο γιατρός σας θα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τη δοσολογία των φαρμάκων. Πρέπει επίσης να γνωρίζει εάν παίρνετε και άλλα φάρμακα, διότι μπορεί να έχουν αλληλεπιδράσεις με τα αντικαταθλιπτικά. Τα αντικαταθλιπτικά που προκαλούν καταστολή σας κάνουν περισσότερο επιρρεπείς σε πτώσεις ή άλλης φύσεως ατυχήματα.
Ορισμένοι άνθρωποι διακόπτουν τα φάρμακα έπειτα από δώδεκα μήνες. Άλλοι πάλι, των οποίων η κατάθλιψη παρουσιάζει τάσεις υποτροπής, θα πρέπει ίσως να συνεχίσουν τα φάρμακα για χρόνια. Όσο περισσότερο διαρκεί η φαρμακευτική αγωγή, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες υποτροπής της κατάθλιψης. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν προκαλούν εθισμό.
Η ψυχοθεραπεία (συνεδρίες) μπορεί επίσης να βοηθήσει τα άτομα που πάσχουν από ήπιας ή μέτριας μορφής κατάθλιψη. Μάλιστα, η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελεσματικότερη σε σχέση με μία από τις δύο αγωγές, εάν αυτές ακολουθούνται μεμονωμένα και όχι συνδυαστικά. Και η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή απαιτούν τέσσερις έως οκτώ εβδομάδες για να έχουν αποτέλεσμα, γι' αυτό θα πρέπει να είστε υπομονετικοί και να μην εκνευρίζεστε νομίζοντας ότι η θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα. Για τη βαριάς μορφής κατάθλιψη, η αποτελεσματικότερη θεραπευτική αγωγή είναι η ηλεκτροσπασμοθε-ραπεία (ΕΟΤ).
Η προσοχή που δίνετε στην υγεία επηρεάζει την κατάθλιψη. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι η συχνή σωματική άσκηση βοηθά στην αποτροπή ή και θεραπεία των συμπτωμάτων κατάθλιψης στα ηλικιωμένα άτομα.